Kim sevmez bıcır bıcır konuşan bir çocuğu? Özellikle erken yaşta konuşup sonrasında da derdini anlatabilen, sizinle iletişime girebilen bir bebeğiniz olsun istemez misiniz? Annelerimizden öğrendiğimiz portakalı soymalar ile eğlenerek bebişlerin dillerini çözebilir miyiz?
Konuşan Çocuk
Her yaşta eğlenceli olan tekerlemeleri çocuklarınızla hem keyifli vakit geçirmek, hem kültürümüzü onlara öğretmek hem de dil gelişimlerine büyük katkıda bulunarak alışkanlık kazandırma da kullanabiliriz. Tekerlemelerin çocuğun dil gelişiminin yanında ruhsal ve kültürel değerlerinin gelişimine de katkısı olduğu açıklandı. Dil ve yaratıcılığın gelişiminde büyük önemi olan tekerlemelerin söyleme yarışı, zor sözleri söyleme çabası ile birlikte söylerken eğlendiren yapısı olduğu yadsınamaz. Tekerlemeler, maniler ve bilmeceler çocuğun ana dilinde kullanılan farklı kelimeleri öğrenmesine yardımcı olur ve böylece hafızasını arttırır. Özellikle soyut kavramları anladığı 4 yaş sonrası dönemde çocuk tekerlemeler ile birlikte farklı bir dünyanın da varlığını keşfeder. Çocuklar bu halk anlatı diliyle eğlenir, düşünmeye başlar, dil ve düşünce ilişkisini sezinler, dilin gizemli dünyasını duyumsar. Çocuğun sözcük dağarcığını zenginleştirir. Dildeki sembolleri ve anlatımı sebep – sonuç ilişkisine dayandırarak dilin mantıksal dizinini kavratır. Dilin matematiğini geliştirir.
Tekerlemeler, çocuklara bilişsel , duyuşsal ve devinişsel boyutlu davranışların kazandırılması için uygun fırsatlar yaratabilir. Tekerlemelerin çocuklar tarafından söylenmesi , onlara anadillerini kullanma becerisi kazandırır. Türkçe de ki ünlü ve ünsüzlerin doğru şekillendirilmesine ve sözcüklerin doğru ve akıcı söylenmesine yönelik deneyim oluşturur. Tekerlemeler ile birlikte çocukların düş gücü artar ve söyleme çabaları ile birlikte konuşma becerilerinin pratiği aileler ile birlikte yapılır. Bu uygulama çalışmaları ile çocuğun sosyal becerileri gelişerek toplum karşısında konuşma cesareti kazanmalarına yardımcı olur.
Nasıl Tekerlemeler söylemeliyiz?
Tek yönlü iletişim olan televizyon ya da tablet izletmek dil gelişimini karşılıklı kullanamayan çocuk için olumsuz yönde etkiler. Geleneksel oyunlar ile özellikle 2 – 5 yaş arası dönemde çocukların anadiline ait birden çok sözcük öğrenmesi ve doğru telaffuzunu sağlayabiliriz. Tekerleme çalışmalarında canlılık katmak amacıyla jestler, mimikler ve bedensel hareketlerden yararlanılmalıdır. Bu tekerlemelerin çocukların düzeyine uygun olmasına ve akılda kalıcı özellikler taşımasına dikkat edilmelidir. Seçilen sözlerin argo içermemesine, yabancı sözcüklerin değil dilimizden sözcükler içermemesine dikkat edilmelidir. Dilin gelişmesi ile birlikte zeka, işitme ve görsel algısı da gelişen bebek, yeni kelimelerle birlikte yeni hayalleri şekillendiriyor. Dil gelişimine asıl katkıda bulunan faktör erken dönemde de olsa ebeveynlerin bebekleri ile göz iletişimi halinde konuşmak ve çocuğun dinlediğini bilmektir. Söylenenler mimikler ile de desteklenirse bebek taklit etme ile öğrendiği süreçte dil ilk taklit edeceği özelliği olur.
Hepimizin bildiği leylek leylek havada, o piti piti, ellerim tombik tombik , komşu komşu hu, portakalı soydum, fış fış kayıkçı hem yıllardır söylediğimiz, söylerken bizi de çocukluğumuza götüren ve bebeğimizle özdeşimimizi sağlayacak tekerlemeler olabilir.
